De rechtbank van eerste aanleg Oost-Vlaanderen, afdeling Gent, heeft zich onbevoegd verklaard om te oordelen over een fraudezaak waarvan de beklaagde, werkzaam als advocate, tevens benoemd is als plaatsvervangend rechter. De rechtbank zal het dossier terug overmaken aan het openbaar ministerie om te handelen als naar recht.
Feiten
De rechtbank van eerste aanleg Oost-Vlaanderen, afdeling Gent, was aangeduid om te oordelen over een fraudezaak waarbij de beklaagde werd beschuldigd als curator/bewindvoerder derdengelden te hebben verduisterd. In 2001 werd zij ook benoemd als plaatsvervangend rechter. De pleidooien in deze zaak stonden gepland op 16 april 2026.
Toen deze zaak op 6 mei 2025 naar de correctionele rechtbank werd verwezen, vormde deze benoeming als plaatsvervangend rechter geen belemmering. Sedert de inwerkingtreding van artikel 43 van de Wet van 15 mei 2024 in het Wetboek van Strafvordering (houdende bepalingen inzake digitalisering van justitie en diverse bepalingen II), was er namelijk voorzien dat plaatsvervangende rechters en raadsheren werden uitgesloten van het principe van het voorrecht van rechtsmacht.
Wat is voorrecht van rechtsmacht?
Voorrecht van rechtsmacht is een bijzondere procedure die gevolgd wordt voor de berechting van magistraten en hoge functionarissen. In essentie komt het er op neer dat enkel de procureur-generaal kan beslissen om de strafvordering in te stellen tegen een houder van het voorrecht van rechtsmacht. Ook de procedure zelf verloopt anders, aangezien de berechting meteen plaatsvindt voor het hof van beroep.
Arrest Grondwettelijk Hof
In een arrest van 25 september 2025 heeft het Grondwettelijk Hof artikel 43 echter deels vernietigd. Het gevolg is dat ook plaatsvervangende rechters en raadsheren voorrecht van rechtsmacht genieten. Artikel 481 en 482 van het Wetboek van Strafvordering zijn bijgevolg van toepassing: :
-
Art. 481: "Met uitzondering van de misdrijven die tot de bevoegdheid van het hof van assisen behoren, is enkel het hof van beroep bevoegd om bij een misdrijf betrokken magistraten te berechten."
-
Art. 482: "Een bij een misdrijf betrokken magistraat wordt uitsluitend door de procureur-generaal bij het hof van beroep vervolgd."
Beoordeling rechtbank
De rechtbank stelt bijgevolg vast dat zij niet langer bevoegd is om te oordelen in de betreffende fraudezaak. De rechtbank zal het dossier terug overmaken aan het openbaar ministerie om te handelen als naar recht.