De politierechtbank behandelt voornamelijk overtredingen en verkeersmisdrijven.

15 politierechtbanken

Zetel van de politierechtbanken.

De politierechtbank heeft niets te maken met de politie als overheidsdienst. 

Vroeger was de rechter in de politierechtbank bevoegd op kantonnaal niveau. Sinds de gerechtelijke hervorming van 1 december 2013 is de politierechtbank samen met alle vredegerechten van het arrondissement georganiseerd op het niveau van het gerechtelijk arrondissement.

Er zijn 15 politierechtbanken, namelijk in Antwerpen, Limburg, Brussel Nederlandstalig, Brussel Franstalig, Vilvoorde, Halle, Leuven, Oost-Vlaanderen, West-Vlaanderen, Luik, Eupen, Namen, Henegouwen, Luxemburg en Waals-Brabant.

De politierechtbank bevat minstens één afdeling.

Kamers en samenstelling.

De politierechtbank wordt geleid door een arrondissementele voorzitter en een ondervoorzitter. Wanneer de voorzitter vrederechter is, is de ondervoorzitter een rechter in de politierechtbank en omgekeerd. Per arrondissement zijn er één of meerdere afdelingen. De rechter in de politierechtbank heeft zitting in een afdeling.

De rechter in de politierechtbank is een alleenzetelend rechter die wordt bijgestaan door een griffier.

Meer informatie over de samenstelling van het rechtscollege vindt u onder "zittende magistraten".

Openbaar Ministerie.

Het Openbaar Ministerie bij de politierechtbank in strafzaken wordt uitgeoefend door de procureur des Konings, zijn eerste substituten en substituten. Meer uitleg vindt u onder "staande magistraten".

Griffie.

Meer uitleg over de griffier en de griffie vindt u onder "griffier".

Bevoegdheden.

De politierechtbank neemt niet alleen kennis van overtredingen, maar ook van wanbedrijven die door de wet aan de politierechtbank werden toebedeeld.

Daarnaast zetelt de rechter in de politierechtbank in een aantal burgerlijke zaken.

Een kort overzicht met de bevoegdheden van de politierechtbank vindt u hierna.

De wet bepaalt voor welk rechtsgebied de rechter in de politierechtbank territoriaal bevoegd is.

 

Een overtreding is een soort misdrijf. Er zijn drie soorten misdrijven: misdaden, wanbedrijven en overtredingen. De politierechtbank neemt in eerste instantie kennis van overtredingen.

De politierechtbank neemt kennis van kleine misdrijven, meer bepaald overtredingen. Dit zijn misdrijven waarop volgens het Strafwetboek een gevangenisstraf van maximum 7 dagen staat.

In het Strafwetboek worden een aantal overtredingen opgesomd, zoals:

  • nachtgerucht of nachtrumoer;
  • opzettelijk beschadigen van andermans roerende eigendommen;
  • opzettelijk beschadigen van stedelijke afsluitingen;
  • plegen van feitelijkheden of lichte gewelddaden, mits niemand gewond of geslagen is.
De rechter in de politierechtbank is bevoegd voor alle misdrijven in het wegverkeer, ook al doen er zich tegelijkertijd andere misdrijven voor, zoals vlucht, onopzettelijke slagen en verwondingen enz.
Enkel in het geval wanneer de schade is ontstaan uit een verkeersongeval of een treinongeval, ongeacht het bedrag.

De politierechtbank behandelt alle eisen tot vergoeding van schade ontstaan uit een verkeers- of treinongeval. Dit behoort tot de uitsluitende bevoegdheid van de politierechtbank.

De rechter in de politierechtbank behandelt een aantal misdrijven die omschreven zijn in bijzondere wetten.

Het gaat over misdrijven zoals:

  • omschreven in het Veldwetboek;
  • omschreven in het Boswetboek;
  • omschreven in de besluitwet betreffende de beteugeling van dronkenschap;
  • omschreven in de wetten op de riviervisserij;
  • omschreven in spoorwegwetgeving
  • enz.
De politierechtbank behandelt de beroepen die worden ingesteld tegen administratieve sancties en geldboeten die gemeenten in hun reglementen en verordeningen opnemen.

Gas-boete is de afkorting van gemeentelijke administratieve sanctie.

Hoger beroep tegen een administratieve straf opgelegd op grond van de voetbalwet, bijvoorbeeld een administratieve geldboete of stadionverbod.

De politierechtbank neemt kennis van het hoger beroep tegen een administratieve straf die wordt opgelegd op grond van de voetbalwet. Dit kan zowel een administratieve geldboete zijn als een stadionverbod.

Zittende magistraten
De rechter in de politierechtbank is een alleenzetelend rechter die zich voornamelijk bezighoudt met alles wat met verkeers- en verkeersongevallen te maken heeft.

De rechter in de politierechtbank heeft zitting in de politierechtbank en wordt op de zitting bijgestaan door een griffier.

De rechter in de politierechtbank is een beroepsmagistraat.

In strafzaken is ook het openbaar ministerie aanwezig dat de straffen vordert.

Voor meer inlichtingen over het openbaar ministerie, klik hier

 

Zittende magistraten
Plaatsvervangende rechters zijn personen die opgeroepen worden om een actieve rechter bij ziekte, afwezigheid enz. te vervangen.

Het gaat meestal om advocaten, notarissen of universiteitsprofessoren.

De plaatsvervangende rechter wordt door zijn benoeming een magistraat.

In een politierechtbank en vredegerecht wordt de plaatsvervangende rechter ook respectievelijk plaatsvervangend rechter in de politierechtbank en plaatsvervangend rechter in het vredegerecht genoemd.

Staande magistraten
De procureur des Konings leidt in elk arrondissement het Openbaar Ministerie.

In elk gerechtelijk arrondissement is er minstens één parket. In totaal zijn er echter 14 parketten.

De procureur des Konings, de afdelingsprocureurs, zijn eerste substituten en substituten treden op als Openbaar Ministerie bij de rechtbank van eerste aanleg, de politierechtbank en de ondernemingsrechtbank. Zij vormen samen het parket van de procureur des Konings.

In strafzaken is het parket van de procureur des Konings betrokken vanaf het strafonderzoek.

Als de zaak voor een behandeling ten gronde voor de strafrechter komt, vorderen zij de toepassing van de strafwet.

Nadat een straf is uitgesproken, zien zij erop toe dat de uitgesproken straffen ook worden uitgevoerd.

In burgerlijke zaken geeft het Openbaar Ministerie een (schriftelijk of mondeling) advies over het geschil in de gevallen die de wet bepaalt en telkens als de zaak de openbare orde aanbelangt.

Nuttige links

Staande magistraten
De afdelingsprocureur staat aan het hoofd van een afdeling van een parket. De procureur des Konings is bevoegd is voor het ganse arrondissement.

De procureur des Konings van een gerechtelijk arrondissement heeft de leiding over het parket van het ganse arrondissement. Indien het parket één of meer afdelingen heeft, kan hij in de leiding door één of meer afdelingsprocureurs worden bijgestaan.

Nuttige links

Staande magistraten
De eerste substituut-procureur des Konings maakt deel uit van het parket en staat onder leiding van de procureur des Konings.

De procureur des Konings en zijn eerste substituten en substituten treden op als Openbaar Ministerie bij de rechtbank van eerste aanleg, de politierechtbank en de ondernemingsrechtbank. Zij vormen samen het parket van de procureur des Konings.

Nuttige links

Staande magistraten
De substituut-procureur des Konings maakt deel uit van het parket en staat onder leiding van de procureur des Konings.

De procureur des Konings en zijn eerste substituten en substituten treden op als Openbaar Ministerie bij de rechtbank van eerste aanleg, de politierechtbank en de ondernemingsrechtbank. Zij vormen samen het parket van de procureur des Konings.

Nuttige links

Griffie
De hoofdgriffier is verantwoordelijk voor de goede werking van de griffie en heeft de leiding over de griffie.

Algemeen.

Er is één griffie en dus ook één hoofdgriffier per rechtscollege.

Bij de uitvoering van zijn taken, wordt hij bijgestaan door één of meer griffiers-hoofden van dienst, griffiers en administratief personeel.

Vredegerechten en politierechtbanken.

Er is per arrondissement één hoofdgriffier voor de vredegerechten en de politierechtbank samen. Zowel in de politierechtbank als in de vredegerechten wordt de arrondissementele hoofdgriffier bij de uitvoering van zijn taken bijgestaan door één of meer griffiers-hoofden van dienst, griffiers en administratief personeel.

Griffie
De hoofdgriffier wordt bijgestaan door griffiers-hoofden van dienst en griffiers.

Onverminderd de taken en bijstand die de griffiers vervullen, neemt de griffier-hoofd van dienst, onder het gezag en toezicht van de hoofdgriffier, deel aan de leiding van de griffie.

De hoofdgriffier kan een of meer griffiers-hoofden van dienst aanwijzen als afdelingsgriffier om hem bij te staan bij de leiding van een afdeling.

Griffie
De griffier staat de rechter bij in de uitoefening van zijn gerechtelijke functie.

De griffier vervult de griffietaken en staat de magistraat bij in alle verrichtingen van diens ambt.

Op deze regel wordt slechts een uitzondering gemaakt, namelijk wanneer de griffier om dringende redenen  niet aanwezig kan zijn.

De griffier heeft volgende taken:

  • het openstellen van de griffie voor het publiek;
  • het voeren van de boekhouding van de griffie;
  • het verlijden van de akten waarmee hij belast is, het bewaren van de minuten, registers en alle akten van het gerecht waarbij hij is aangesteld en het geven van uitgiften, uittreksels of afschriften;
  • het bewaren van de rechtsdocumentatie inzake wetgeving, rechtspraak en rechtsleer ten behoeve van de rechters;
  • het opmaken van de tabellen, statistieken en andere documenten, waarmee hij bij wet of besluit belast is; het bijhouden van de registers en repertoria;
  • het zorgen voor de bewaring van de waarden, documenten en voorwerpen die krachtens de wet ter griffie zijn neergelegd;
  • het nemen van passende maatregelen om alle archiefbescheiden die hij onder zijn beheer heeft in goede staat te bewaren, om ze te ordenen en te inventariseren, ongeacht hun vorm, structuur en inhoud.

De griffier verleent ook bijstand aan de magistraat:

  • hij bereidt de taken van de magistraat voor;
  • hij is aanwezig op de terechtzitting;
  • hij notuleert het verloop van de rechtszaken en de uitspraken;
  • hij geeft akte van de verschillende formaliteiten waarvan de vervulling moet worden vastgesteld en verleent er authenticiteit aan;
  • hij stelt de dossiers van de rechtspleging op en ziet, in het kader van zijn bevoegdheid, toe op de naleving van de geldende regelgeving.

Er zijn één of meer griffiers aanwezig in elk rechtscollege (vredegerecht, politierechtbank, rechtbank van eerste aanleg, ondernemingsrechtbank, arbeidsrechtbank enz.)

Griffie
In elk rechtscollege (vredegerecht, rechtbank van eerste aanleg, enz.) is er een griffie.

Algemeen

De griffie bestaat meestal uit een hoofdgriffier, één of meer griffiers-hoofden van dienst, één of meer griffiers en griffiepersoneel.

De griffier heeft niet alleen administratieve taken zoals het verloop van de zitting opvolgen, documenten opstellen of afschriften geven. Daarnaast is hij ook een volwaardige medewerker van de rechter en officieel bewaarder van veel documenten. In die zin werkt hij mee aan het vlotte verloop van alle activiteiten op het rechtscollege.

Het takenpakket van de griffier kan verschillen naargelang het soort rechtbank (vredegerecht, rechtbank eerste aanleg, arbeidsrechtbank, enz.).

In de griffie wordt er vaak nog ander personeel tewerkgesteld, zoals assistenten en medewerkers.

Vredegerecht.

Elk vredegerecht heeft een eigen griffie, samengesteld uit één of meer griffiers en griffiepersoneel, die onder de leiding staan van de arrondissementele hoofdgriffier van de vredegerechten en de politierechtbank.  De hoofdgriffier wordt bijgestaan door één of meerdere griffiers-hoofden van dienst bij de vredegerechten. In elk plaatselijk vredegerecht zal de hoofdgriffier bovendien een plaatselijk leidinggevende griffier aanwijzen om hem bij te staan in de dagelijkse leiding van die griffie. In elke griffie worden de griffiers bijgestaan door administratief personeel (assistenten en medewerkers).

Politierechtbank.

Elke politierechtbank heeft een eigen griffie, samengesteld uit één of meer griffiers en griffiepersoneel, die onder de leiding staan van de arrondissementele hoofdgriffier van de vredegerechten en de politierechtbank.  De hoofdgriffier wordt in de meeste arrondissementen bijgestaan door één of meerdere griffiers-hoofden van dienst bij de politierechtbank, die hij kan aanwijzen tot leidinggevende van een afdeling van de politierechtbank. In elke griffie worden de griffiers bijgestaan door administratief personeel (assistenten en medewerkers).

Andere
Een advocaat verleent bijstand en treedt in juridische aangelegenheden gewoonlijk als vertegenwoordiger van een partij op.

Indien u meer informatie wenst over de specifieke rol van een advocaat, kunt u terecht op de website van de Orde van Vlaamse Balies.

Daar vindt u een beschrijving van zijn taken. Bovendien vindt u hier hoeveel het ereloon van een advocaat bedraagt en hoe u een advocaat kan kiezen.

Er bestaan verschillende ordes, namelijk:

  • de Orde van advocaten, in ieder gerechtelijk arrondissement, behoudens in Brussel waar er een Nederlandstalige orde is en een Franstalige orde;
  • de Orde van advocaten bij het Hof van Cassatie;
  • de Orde van Vlaamse Balies en de Ordre des barreaux francophones et germanophone.

Tenslotte bestaat er ook nog een Federale  Raad van de balies.

De Federale Raad van de balies bestaat uit tien leden van wie er telkens vijf respectievelijk, voor een termijn van twee jaar, eenmaal hernieuwbaar, afgevaardigd worden door de Orde van Vlaamse balies en de Ordre des barreaux francophones et germanophone. De Raad wordt voorgezeten door de stafhouder van de Orde van advocaten bij het Hof van Cassatie.

De advocaten die minstens 10 jaar bij de balie zijn ingeschreven en slagen voor het examen van de Orde van advocaten bij het Hof van Cassatie, kunnen door de Koning benoemd worden tot advocaat bij het Hof van Cassatie. Het aantal advocaten bij het Hof van Cassatie is zeer beperkt.

Nuttige links

Strafzaak

Een strafzaak kan op verschillende manieren voor de strafrechtbank worden gebracht. Op welke manieren dit kan, leest u verder.

Wat is een strafzaak?

Een strafzaak wordt behandeld voor een vonnisgerecht (politierechtbank, correctionele rechtbank, hof van beroep, hof van assisen).

Hierna wordt in zeer grote lijnen het verloop van een strafzaak geschetst.

Hoe verloopt een strafzaak?

Door middel van een beschikking van de raadkamer of de kamer van inbeschuldigingstelling wordt de zaak naar het vonnisgerecht verwezen. De raadkamer en de kamer van inbeschuldigingstelling zijn onderzoeksgerechten.

Onder vonnisgerecht wordt verstaan de politierechtbank of de correctionele rechtbank.

Als de beschikking van verwijzing is opgesteld, met het Openbaar Ministerie nog dagvaarden.

Het Openbaar Ministerie zal rechtstreeks dagvaarden als er enkel een opsporingsonderzoek plaatsgevonden heeft. Dit is immers een onderzoek dat door het Openbaar Ministerie gevoerd werd.

Als er sprake is van een gerechtelijk onderzoek (onderzoek gevoerd door de onderzoeksrechter), dan wordt de zaak naar het vonnisgerecht (bv. correctionele rechtbank) verwezen door een beschikking van de raadkamer of de kamer van inbeschuldigingstelling.

Bij de rechtstreekse dagvaarding kan het Openbaar Ministerie contraventionaliseren (dagvaarden voor de politierechtbank) of correctionaliseren (dagvaarden voor de correctionele rechtbank).

Behalve het openbaar ministerie, kan ook de burgerlijke partij een beklaagde rechtstreeks dagvaarden.

De burgerlijke partij kan bijvoorbeeld rechtstreeks dagvaarden wanneer het openbaar ministerie een klacht heeft geseponeerd (om allerlei redenen geen gevolg heeft gegeven aan de klacht).

Dit kan enkel voor wanbedrijven en overtredingen, niet voor misdaden, omdat enkel het Openbaar Ministerie bij een rechtstreekse dagvaarding verzachtende omstandigheden kan aannemen.

In een aantal gevallen kan de beklaagde vrijwillig verschijnen, bijvoorbeeld in geval van problemen bij de dagvaarding.

Een beklaagde is niet verplicht dit verzoek om vrijwillig te verschijnen in te willigen.

In een aantal gevallen kan een persoon die aangehouden is in het kader van de wet op de voorlopige hechtenis opgeroepen worden om te verschijnen voor de politierechtbank of correctionele rechtbank.

In dit geval wordt de beklaagde op de hoogte gebracht van de feiten die hem ten laste worden gelegd alsook van de plaats, dag en uur waarop hij dient te verschijnen. Deze kennisgeving geldt dan als dagvaarding.

Er wordt een verzoekschrift ingediend bij de griffie van de politierechtbank om in beroep te gaan tegen een gemeentelijk administratieve straf of tegen een administratieve straf die werd opgelegd in uitvoering van de voetbalwet.

De beklaagde is niet verplicht te verschijnen en kan door zijn raadsman vertegenwoordigd worden.

Indien de rechtbank dit nodig acht, kan zij wel de persoonlijke verschijning van de beklaagde bevelen.

Het verloop van een gewone zitting kan als volgt samengevat worden:

  • identificatie van de partijen (beklaagde, burgerlijke partij, enz.)
  • de burgerlijke partij, indien er één is, krijgt het woord om haar eis toe te lichten;
  • daarna vordert het Openbaar Ministerie de strafmaat;
  • de beklaagde en zijn raadsman hebben het laatste woord.

In de praktijk kan van deze volgorde afgeweken worden en kunnen bijvoorbeeld ook deskundigen en getuigen gehoord worden.

Indien de advocaten dit wensen, kunnen zij naast hun mondeling pleidooi ook nog besluiten neerleggen.

De uitspraak volgt aan het einde van de zitting of op een vaste datum, meestal uiterlijk een maand na de zitting, waarop de debatten gesloten werden.

Wanneer de beklaagde aangehouden op de zitting verschijnt, dan volgt de uitspraak meestal vroeger. Een en ander hangt af van de complexiteit en de omvang van het dossier.

Het vonnis wordt uitgesproken in openbare terechtzitting in aanwezigheid van het Openbaar Ministerie ook al werd de zaak zelf met gesloten deuren behandeld (zie bijvoorbeeld zedenzaken).

De voorzitter kan de voorlezing van het vonnis beperken tot het beschikkend gedeelte. In dit gedeelte wordt vermeld aan welke feiten de beklaagde al dan niet schuldig is en welke straffen worden opgelegd voor de bewezen verklaarde feiten.

In het vonnis wordt ook uitspraak gedaan over de kosten.

Wanneer de rechter een straf uitspreekt die een jaar of meer bedraagt, kan de rechter op vordering van het openbaar ministerie de onmiddellijke aanhouding bevelen.

De beklaagde of zijn raadsman krijgen wel eerst nog de gelegenheid hierover een debat te voeren.

In dit geval wordt de beklaagde onmiddellijk naar de gevangenis overgebracht, zonder dat hij eerst nog de gelegenheid krijgt om naar huis te gaan.

De rechter die de onmiddellijke aanhouding beveelt, dient dit wel te motiveren. Die motivatie mag enkel berusten op het vluchtgevaar.

Burgerlijke zaak

Het Belgische recht voorziet in verschillende manieren om een zaak voor een rechtbank te brengen. In rechtbanktermen spreekt men over 'het inleiden van een vordering bij de rechtbank'. Op welke manier dit kan leest u verder.

Wat is een burgerlijke zaak?

Een burgerlijke procedure is een procedure over een geschil dat enkel betrekking heeft op een relatie tussen particulieren (bijvoorbeeld tussen werknemer en werkgever, tussen man en vrouw). Er staan enkel private belangen op het spel, die geen weerslag hebben op de belangen van de maatschappij.

Hoe verloopt een burgerlijke zaak?

Het Belgische recht voorziet in verschillende manieren om een zaak voor een rechtbank te brengen. In rechtbanktermen spreekt men over "het inleiden van een vordering bij de rechtbank".

De meest voorkomende manier om een zaak in te leiden is de dagvaarding.

De eisende partij doet hiervoor beroep op een gerechtsdeurwaarder. Deze maakt de dagvaarding over aan de tegenpartij. De dagvaarding is een officieel document om voor de rechtbank te verschijnen.

De dagvaarding moet verplicht een aantal vermeldingen bevatten zoals:

  • de dag, de maand, het jaar en de plaats van de zitting;
  • de naam, de voornaam en de woonplaats van de eisende partij;
  • de naam, de voornaam en de woonplaats van de gedaagde;
  • het onderwerp en de korte samenvatting van de argumenten van de vordering;
  • de rechter voor wie de vordering wordt aanhangig gemaakt.

De procedure voor vrijwillige verschijning kan met een gezamenlijk verzoekschrift tot vrijwillige verschijning opgestart worden.

Het origineel verzoekschrift moet gedagtekend en door alle partijen ondertekend zijn. Het kan per aangetekende brief aan de griffie gezonden worden of rechtstreeks op de griffie afgegeven worden.

Op vraag van minstens een van de partijen of de rechter, roept de griffier bij gewone brief de partijen op voor een zitting binnen de 15 dagen na het verzoek.

Door hun vrijwillige verschijning vermijden de partijen dat zij de kosten van een dagvaarding vooraf moeten betalen of terugbetalen.

Enkel in de door de wet bepaalde gevallen (bijvoorbeeld vorderingen tussen echtgenoten en huurgeschillen) kan een zaak ook ingeleid worden door een verzoekschrift op tegenspraak in te dienen op de griffie.

Het verzoekschrift wordt ingediend in zoveel exemplaren als er partijen zijn.

De griffier roept dan de partijen per brief op om te verschijnen op de zitting.

Het verzoekschrift moet een aantal vermeldingen bevatten zoals:

  • de dag, de maand en het jaar;
  • de naam, de voornaam, het beroep, de woonplaats van de verzoeker;
  • de naam, de voornaam en de woonplaats van de persoon die moet worden opgeroepen;
  • het onderwerp en de korte samenvatting van de argumenten van de vordering;
  • de rechter voor wie de vordering wordt aanhangig gemaakt;
  • de handtekening van de verzoeker of zijn advocaat.

Enkel in de door de wet uitzonderlijk voorziene gevallen kan een zaak voor de rechter ingeleid worden door een eenzijdig verzoekschrift in te dienen bij de rechtbank.

De tegenpartij wordt niet op de hoogte gebracht van de zaak. Pas nadat de rechter uitspraak heeft gedaan wordt de tegenpartij op de hoogte gebracht.

Deze manier van inleiden van een zaak wordt gebruikt wanneer bijvoorbeeld de tegenpartij niet gekend is of wanneer het noodzakelijk is dat de tegenpartij niet op de hoogte is van de procedure.

Eenmaal de tegenpartij in kennis is gesteld van de uitspraak, kan zij zich wel nog verzetten tegen deze uitspraak.

Op de inleidende zitting wordt de behandeling van de zaak aangevat.

Op deze inleidende zitting zijn er verschillende scenario's mogelijk.

De verwerende partij verschijnt niet of niemand verschijnt.

Indien er op de inleidende zitting niemand verschijnt, dan moet de eisende partij een initiatief nemen, zoals bijvoorbeeld verstek vorderen tegen de verwerende partij. Indien geen verstek wordt gevorderd, dan wordt de zaak uitgesteld en naar de "rol" verwezen in afwachting van een initiatief.

De partijen verschijnen wel.

De partijen kunnen in persoon verschijnen of zich laten vertegenwoordigen door hun advocaat. In een aantal gevallen kunnen de partijen zich ook door andere personen laten vertegenwoordigen.

Onder het volgende item volgt een beknopte uitleg van de procedure indien de partijen verschijnen.

Ook hier zijn er twee scenario's mogelijk.

Het gaat om een zeer eenvoudige zaak.

Indien het om een zeer eenvoudige zaak gaat en een aantal voorwaarden vervuld zijn, dan komt de zaak in aanmerking voor de zogenaamde "korte debatten" en kan ze op de inleidingszitting behandeld worden, tenzij er teveel zaken zouden zijn. In dat geval wordt de zaak uitgesteld naar een nabije zitting.

Het gaat om een complexe zaak.

In dit geval moet de zaak in staat worden gesteld. Concreet betekent dit dat de partijen een conclusiekalender afspreken. Er wordt een concrete, uiterlijke datum afgesproken tegen dewelke partijen hun argumenten schriftelijk aan de tegenpartij en de rechter moeten laten weten.

De rechter legt de datum vast waarop de zaak kan gepleit worden.

Indien de partijen niet tot een akkoord komen, legt de rechter ambtshalve, binnen de zes weken na de inleiding, de conclusietermijnen (samen met de pleitdatum) vast.

Na de instaatstelling van de zaak legt de rechter een datum vast waarop de zaak kan gepleit worden.

Op deze openbare zitting kunnen de partijen ervoor kiezen hun advocaat te laten pleiten en/of kunnen zij ook zelf hun argumenten toelichten.

Op het einde van de zitting, worden de debatten gesloten en de zaak "in beraad" genomen, dit wil zeggen dat de rechter het dossier met alle besluiten en bewijsstukken meeneemt om er later een oordeel over te vellen.

In principe volgt de uitspraak uiterlijk één maand later. Dit kan zowel vroeger zijn of later zijn als het een complexe zaak betreft.

De term 'vonnis' wordt voor meerdere rechterlijke beslissingen gebruikt.

De term 'vonnis' wijst op een beslissing door een rechter in eerste aanleg (zoals de vrederechter, de rechtbank van eerste aanleg, de arbeidsrechtbank, de rechtbank van koophandel).

De term 'arrest' wijst ​op een beslissing door een rechter in hoger beroep of het Hof van Cassatie (zoals het hof van beroep, het arbeidshof). Deze term wordt echter ook gebruikt door de Raad van State en andere instanties.

De term 'beschikking' wordt gebruikt voor uitspraken in kort geding of in een procedure op eenzijdig verzoekschrift.

Een uitspraak kan op verschillende manieren gebeuren. Hierna worden er twee besproken.

Een eerste mogelijkheid bestaat erin dat de rechter zijn eindvonnis onmiddellijk velt en dus meteen een eindbeslissing treft voor de gehele zaak.

Daarnaast kan hij ook een tussenvonnis vellen als hij zich niet voldoende voorgelicht acht. In dit geval kan hij bijvoorbeeld een deskundige aanstellen, aanvullende bewijsstukken vragen enz.

Het vonnis moet gemotiveerd zijn en ondertekend zijn door alle rechters die aanwezig waren bij de behandeling van de zaak. In het vonnis wordt ook vermeld welke persoon/partij de gerechtskosten moet betalen.